Thong Dinh Ngày 2/4/2025, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký một sắc lệnh áp thuế quan nhập khẩu 10% lên tất cả hàng hóa từ nước ngoài vào Mỹ, đồng thời nâng mức thuế đối với một số quốc gia mà ông gọi là “vi phạm nghiêm trọng”. Trong danh sách này, Trung Quốc phải chịu mức thuế 54%, Việt Nam 46%, EU 25%, Nhật Bản 24% và Hàn Quốc 32%. Quyết định này ngay lập tức tạo ra một cú sốc đối với nền kinh tế toàn cầu, làm rung chuyển thị trường tài chính, và có thể mở ra một giai đoạn căng thẳng mới trong thương mại quốc tế.
Nội dung chính
Tại sao Trump đưa ra quyết định này?
Lập luận của Trump dựa trên một thực tế kéo dài nhiều thập kỷ: Mỹ đang nhập khẩu nhiều hơn xuất khẩu, tạo ra thâm hụt thương mại khổng lồ. Trong năm 2024, nước này nhập khẩu 2,8 nghìn tỷ USD nhưng chỉ xuất khẩu được 2 nghìn tỷ USD, tức là lỗ khoảng 800 tỷ USD. Theo quan điểm của Trump, chính hàng hóa giá rẻ từ Trung Quốc, Việt Nam, Mexico và nhiều nước khác đã làm suy yếu ngành công nghiệp Mỹ, khiến hàng triệu công nhân mất việc.
Bằng cách đánh thuế cao hơn, Trump muốn khuyến khích sản xuất trong nước, giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu và phục hồi nền công nghiệp nội địa. Ông tin rằng điều này sẽ giúp tăng cường việc làm và thúc đẩy nền kinh tế Mỹ phát triển bền vững hơn. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu chính sách này có thực sự hiệu quả hay không, hay nó sẽ gây ra những hậu quả khó lường?
Những quốc gia nào bị ảnh hưởng nhiều nhất?
Sắc lệnh của Trump áp thuế nhập khẩu tối thiểu 10% đối với tất cả hàng hóa từ nước ngoài, nhưng các quốc gia nằm trong danh sách “vi phạm nghiêm trọng” sẽ phải chịu mức thuế cao hơn. Đặc biệt, Trung Quốc chịu mức thuế 54%, ảnh hưởng nặng đến các ngành điện tử, máy móc. Việt Nam, với mức thuế 46%, sẽ gặp khó khăn lớn trong xuất khẩu dệt may, điện tử và đồ gỗ. EU và Nhật Bản cũng chịu mức thuế từ 20% đến 25%, đặc biệt ảnh hưởng đến ngành ô tô và hàng tiêu dùng cao cấp.
Một điểm đáng chú ý là Canada và Mexico – hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ – cũng không thoát khỏi đợt tăng thuế này. Một chiếc ô tô sản xuất tại Canada, nếu có 30% linh kiện nhập từ Trung Quốc, vẫn bị đánh thuế toàn bộ 25% theo quy định mới. Điều này khiến giá hàng hóa tăng mạnh và có thể đẩy lạm phát tại Mỹ lên cao.
Trump cũng không dừng lại ở đây. Ông còn kích hoạt Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại 1962 để đánh thuế 25% lên ô tô và xe tải nhẹ nhập khẩu. Điều này có nghĩa là một chiếc xe Honda sản xuất tại Nhật Bản với giá 20.000 USD, nếu 70% linh kiện nhập khẩu, sẽ bị đánh thêm 3.500 USD thuế, đẩy giá lên 23.500 USD.
Thị trường tài chính toàn cầu chao đảo
Ngay sau tuyên bố của Trump, thị trường tài chính đã phản ứng mạnh mẽ. Chỉ số VN-Index giảm 5,45%, rơi xuống mức 1,230 điểm – thấp nhất kể từ năm 2020.
Trước đó, vào thứ Tư 2/4 (giờ Mỹ), thị trường chứng khoán Mỹ đã có một phiên giao dịch đầy biến động trước khi ông Trump công bố kế hoạch áp thuế mới. Chỉ số S&P 500 kết phiên tăng 0,7%, đạt 5,670.97 điểm, sau khi dao động từ mức giảm 1.1% đầu phiên lên mức tăng 1.1%. Chỉ số Dow Jones Industrial Average tăng 0,6%, đạt 42,225.32 điểm, trong khi Nasdaq Composite nhích 0.9% lên 17,601.05 điểm.
Ngoài ra, Bitcoin giảm 7% từ 88,000 USD xuống còn 82,000 USD trước khi bật lên lại mốc 83,000 USD. Trong khi đó, Ethereum mất 4% giá trị, xuống còn 3,360 USD. Nếu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) quyết định tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát, Bitcoin có thể giảm sâu hơn xuống 50,000 USD vào năm 2027. Tuy nhiên, nếu niềm tin vào đồng USD suy giảm, Bitcoin có thể bật tăng mạnh lên mức 150,000 USD vào năm 2032.
Ở chiều ngược lại, không giống như cổ phiếu và tiền mã hoá, vàng hưởng lợi từ bất ổn. Ngay sau thông báo của Trump, giá vàng tăng từ 2,700 USD/ounce lên 2,900 USD. Nếu nền kinh tế Mỹ bước vào suy thoái, vàng có thể đạt mức 4,200 USD/ounce vào năm 2032.
Tác động đối với Việt Nam
Việt Nam là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất với mức thuế 46%. Xuất khẩu dệt may có thể giảm 8 tỷ USD, chỉ còn 12 tỷ USD vào năm 2026. Ngành điện tử cũng chịu tổn thất lớn khi doanh thu có thể giảm 9 tỷ USD, xuống còn 21 tỷ USD. Tăng trưởng GDP của Việt Nam có nguy cơ giảm từ 6,8% xuống 4,5%, và đồng VND có thể mất giá khoảng 8%, từ 25,000 xuống 27,000 VND/USD.
Tuy nhiên, Việt Nam vẫn có cơ hội thoát khỏi tình thế khó khăn này. Một trong những chiến lược quan trọng là đẩy mạnh xuất khẩu sang EU, tận dụng Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) để tăng doanh thu từ 40 tỷ USD lên 50 tỷ USD. Ngoài ra, Việt Nam cũng có thể đầu tư mạnh vào ngành bán dẫn, một lĩnh vực đang có tiềm năng phát triển lớn, với mục tiêu đạt doanh thu 5 tỷ USD vào năm 2030.
Nếu đi đúng hướng, nền kinh tế Việt Nam có thể phục hồi và tăng trưởng lên mức 6,2% vào năm 2032, giúp chỉ số VN-Index tăng trở lại từ 1,000 điểm lên 2,200 điểm.
Tương lai nào cho nền kinh tế thế giới?
Quyết định của Trump không chỉ là một động thái chiến lược trong chính sách kinh tế, mà còn là một cú hích lớn đối với toàn bộ hệ thống thương mại toàn cầu. Các quốc gia xuất khẩu sẽ phải tìm cách thích nghi, các doanh nghiệp phải điều chỉnh lại chuỗi cung ứng, và người tiêu dùng có thể đối mặt với mức giá hàng hóa cao hơn.
Với việc Trump đang hướng tới tái cấu trúc hoàn toàn nền kinh tế Mỹ, thế giới không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tìm cách thích ứng với cuộc chơi mới. Câu hỏi lớn đặt ra là: ai sẽ là người chiến thắng trong cuộc chiến thương mại này, và ai sẽ phải trả giá đắt?
Trump đã tung đòn đầu tiên, giờ đến lượt phần còn lại của thế giới phải đưa ra quyết định của mình.
